جاده سنگفرش گرمسار - مجله یک کامپیوتر

در طول جاده سنگ فرش در بخش های مشرف به آبراهه های باریک، برای جلوگیری از نفـوذ آب و تخـریب جـاده طـرفین آن سکو سازی شده است. در جبهه شمالی جاده با

ایجاد آب گذرممتدجهت راهنمایی آب باران و سیلابها که از بخش شمالی سرازیر می شود، از دیگر اقداماتی بوده است که از تخریب و آب گرفتگی سطح جاده جلوگیری به عمل آورده اند. آب گذر ممتد شمالی جاده به گدارها و مسیل ها و سپس وارد رودخانه کویری می شود.

دوپل مهم در مسیر جاده سنگ فرش عبارتند از پل سفیـد و پل سیـاه بر روی رودخانه شور(لات آدینه) و پل سفید بر روی رودخانه گلو احداث شده بود. پل رودخانه سفید دارای هفت دهنه بوده و بخش های مانده از ان نشانگر عظمت و ساخت و ساز معماری کویری در آن موقع بوده است.

در برخی از این طاق چشمه ها محلی برای اطراق کاروانیان منظور شده بود، طاق چشمه ها و بخشهای مانده پل براثر مرور زمان و متروکه شدن جاده و عدم استفاده، تخریب وویران شده است.

تا دو دهه پیش آبهای ناشی از سیلابهای بهاری از زیر بقایای دهانه های پل. پس از سالیان دراز جریان داشته است. برنمای داخلی پوش یکی از طاق چشمه ها آثار کاربندی آجری به چشم می خورد که تا پاکار قوس آن از گل و لای انباشته بود.

ساخت چنین جاده ها و پلهایی در دوره صفویه علاوه برمقاصد تجاری و نظامی، به منظور آسایش و تردد کاروانیان در کوتاه ترین مسیر متعارف مورد توجه بوده است.

تا چندی پیش در کنار جاده سنگ فرش آثار خرابه های کاروانسراهای قدیمی به چشم می خورد. این بناها برای بارانداز و استراحت کاروانیان احداث شده بود. بعلاوه در مسیر این جاده میله های سنگی مرتفعی بنا شده بود که از آنها به عنوان راهنما استفاده می شد.

آسیب پذیری جاده سنگ فرش

مهم ترین عامل تخریب جاده سنگ فرش، اثر نمک برسطح جاده است. چون جاده سنگ فرش از وسط پلایا گذشته و دو طرف آن را اراضی فوق العاده شور احاطه کرده است. در فصول گرم و خشک سال باد نمکهای سطح پلایا راروی جاده انباشته می کند. این نمکها براثر رطوبت محیط و شبنم های شبانه حل شده و در بین سنگها نفوذ می کند. به مرور زمان یونهای کلرور سدیم روی سنگها که اکثراً اهکی هستند اثر گذاشته و با فعل و انفعالات شیمیایی حالت خوردگی در سنگها ایجاد می کند. محلهای خوردگی مقدمه ای خواهند بود برای نفوذ آب، یخ زدن آن و شکستن و خورده شدن سنگها و در نتیجه تخریب جاده.

به عنوان عامل دیگر در تخریب جاده باید ازحفاریهای غیر مجاز جویندگان آثار باستانی نام برد، که در پی یافتن گنج بی رنج گنجینه های ملی کشور را تخریب و به یغما می برند.

عامل دیگر تخریب این جاده تاریخی، واگذاری اراضی اطراف جاده به گروه های مشاع کشاورزی به ویژه در حواشی روستای رشمه تا دکل علی آباد است که موجب شده تا روستائیان با تخریب جاده بر مساحت اراضی زیر کشت بیفزایند و نابودی این اثر را تشدید کنند.

استفاده فعلی از جاده سنگ فرش:

تا چند دهه اخیر، قبل از اعلان مراتع سیاه کوه به عنوان منطقه حفاظت شده و امن (پارک ملی کویر) دامداران و عشایر گرمسار، گله های خود را به وسیله این جاده به مراتع مذکور گسیل میداشتند.

این راه از جنوب گرمسار، پس از عبور از روستای ساروزن بالا و پایین، کهک یا سنرد و دکل علی آباد در جهت جنوب غرب به مجموعه تاریخی سیاه کوه منتهی میشود.

درحال حاضر نیز تردد از این جاده تاریخی به صورت موردی انجام می گیرد و با توجه به مدیریت پارک ملی کویر و مجموعه تاریخی سیاه کوه به وسیله سازمانهای محیط زیست و میراث فرهنگی استان تهران و صدور مجوز بازدید از این منطقه ها به وسیله ادارات استان تهران، ورود به منطقه به وسیله جاده ورامین، پیشوا، امامزاده جعفر، جاده شوسه کنار راه آهن و آبادیهای عسگر آباد و حصار گلی انجام می گیرد.

منبع: بیابان های ایران

گردآوری و تنظیم: تحریریه خبرنگاران

لطفا در نشر دانسته های خود کوشا باشید.

برداشت و استفاده غیرتجاری از مطالب این وب سایت، حتی بدون ذکر منبع آزاد است.